Zakończyło się pierwsze kompleksowe badanie polskiego sektora kwiatowego. Raport z Krajowej Ankiety Florysty potwierdza część obiegowych opinii dotyczących branży, ale i zaskakuje. Organizatorzy przedsięwzięcia liczą, że płynące z niego wnioski wspomogą rozwój polskich biznesów florystycznych. Przyjrzyjmy się niektórym z nich (oraz próbie analizy całego sektora).
Próba badana
Podsumowując wyniki, pod uwagę wzięto jedynie kwestionariusze wypełnione w całości (502). Niestety, niemal drugie tyle ankiet wypełniono jedynie częściowo.
Podział badanych
Lokalizacja kwiaciarni
Niemal połowa badanych pracuje w miastach o populacji 10-500 tys., około jedna trzecia w mieście powyżej 500 tys. mieszkańców.
Zatrudnienie w kwiaciarniach
30% ankietowanych właścicieli kwiaciarni prowadzi biznes samodzielnie, nieco ponad drugie tyle zatrudnia jedną osobę. W mniejszości pozostają kwiaciarnie zatrudniające dwóch (17%) lub więcej pracowników (21%).
Rynek hurtowy — konieczne zmiany?
Sieci handlowe — konkurencja, czy… wsparcie?
Organizacje branżowe
Zapytani o powód takiego stanu rzeczy, niezrzeszeni ankietowani najczęściej wskazywali na brak czasu (34%) lub brak identyfikacji z jakąkolwiek z istniejących organizacji florystycznych (33%). Jedynie dla 5% badanych przeszkodę stanowiła wysokość składki członkowskiej, co pokazuje, że motyw finansowy nie jest dominującym czynnikiem decydującym o członkostwie.
Opinia nt. działań organizacji branżowych pozostaje podzielona. 44% badanych ocenia je pozytywnie, 30% negatywnie, a pozostałe 26% nie ma opinii lub nie zna organizacji i ich działań.
Wykształcenie i kształcenie ustawiczne florystów
Badani w większości deklarowali posiadanie tytułu zawodowego florysty (32%), brak wykształcenia florystycznego (30%), ukończenie kursu florystycznego (29%) lub tytuł mistrza florystyki (9%).
Zawodową wiedzę i inspiracje floryści czerpią głównie z mediów społecznościowych (58%), pokazów i warsztatów florystycznych (57%) oraz portali florystycznych (49%).
Klienci i ich zwyczaje zakupowe
W ocenie ankietowanych klienci najczęściej kupują kwiaty z okazji Dnia Kobiet (71%), na pogrzeb (68%), z okazji Dnia Matki (51%) i na ślub (42%).
W którą stronę dalej?
Polscy floryści zgodnie podkreślają potrzebę zorganizowanej promocji kwiatów wśród konsumentów. Chcą aktywnie konkurować z trendem zastępowania kwiatów innymi prezentami. Sądzą, że ich organizacje branżowe powinny inicjować i prowadzić kampanie wspierające sprzedaż kwiatów oraz działać na rzecz uszczelnienia rynku hurtowego.
Niekomercyjne przedsięwzięcie zorganizowała Ambasada Królestwa Niderlandów w Polsce. Patronatem objęły je stowarzyszenia florystów: Florint (Międzynarodowa Organizacja Florystyczna), Stowarzyszenie Florystów Polskich i SITO (Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne Inżynierów i Techników Ogrodnictwa). Partnerem przedsięwzięcia zostało ForumKwiatowe.pl.
Badanie przeprowadzono w formie anonimowej ankiety dostępnej na dedykowanej stronie internetowej (tzw. technika CAWI, czyli Computer-Assisted Web Interview). Można ją było wypełniać od 10 lutego do 31 marca 2020 (a więc pandemia COVID-19 nie wpłynęła na wyniki). Składało się na nią kilkadziesiąt pytań, w większości zamkniętych, jedno- i wielokrotnego wyboru.
Komunikacją przedsięwzięcia zajęła się SIGMA International (Poland), agencja PR wyspecjalizowana w promocji kwiatów i roślin. Do udziału w ankiecie zapraszano m.in. poprzez kierowane do pracowników branży florystycznej reklamy w mediach społecznościowych, newslettery przesyłane na adresy mailowe kwiaciarni, czy publikacje w mediach branżowych.
Zamiast podsumowania: analiza SWOT polskiej branży florystycznej
Analiza SWOT dzieli czynniki strategiczne na cztery grupy: Strengths – silne strony, Weaknesses – słabe strony, Opportunities – szanse, okazje i Threats – zagrożenia.
Mocne strony
Czynniki pozytywne wewnętrzne
Rosnąca profesjonalizacja usług florystycznych. Znaczący odsetek florystów stale podnoszących umiejętności zawodowe w ramach kształcenia ustawicznego.
Tendencja do tworzenia się specjalizacji w obszarze usług florystycznych (florystyka ślubna, czy funeralna), co zapewnia wysoką jakość tego typu usług.
Stabilne zatrudnienie pracowników w kwiaciarniach (w ogromnej większości na podstawie umowy o pracę).
Oferta kwiaciarni atrakcyjniejsza w stosunku do kwiatów nabywanych w sieciach handlowych (większy wybór odmian, lepsza jakość kwiatów, profesjonalne, “skrojone na miarę” aranżacje).
Słabe strony
Czynniki negatywne wewnętrzne
Szara strefa (zwykle nieprofesjonalni floryści prowadzący niezarejestrowaną działalność gospodarczą) i nieuczciwa konkurencja z jej strony. Dzięki m.in. niepłaceniu podatków szara strefa zaniża ceny usług florystycznych, co psuje rynek.
Niesatysfakcjonujący wkład w rozwój branży ze strony organizacji i stowarzyszeń branżowych. Niewielka identyfikacja reprezentantów branży z ich stowarzyszeniami. Niski odsetek florystów należących do stowarzyszeń.
Brak planowych, metodycznych, szerokich działań promocyjnych skierowanych do konsumentów (np. wspierających kulturę wręczania kwiatów, czy popularyzujących regularne kupowanie kwiatów na własny użytek).
Niezadowalający wybór szkół i kursów florystycznych, zarówno dla początkujących, jak i profesjonalistów. Negatywna lub brak opinii nt. polskiej oferty edukacyjnej dla florystów u ponad połowy badanych i, co za tym idzie, niechęć do podnoszenia umiejętności zawodowych w tej grupie.
Trzydziestoprocentowy odsetek florystów nie posiadających wykształcenia florystycznego.
Brak zainteresowania kursami biznesowymi ze strony właścicieli kwiaciarni (niechęć do zwiększania kompetencji biznesowych).
Szanse
Czynniki pozytywne zewnętrzne
Rosnący dobrobyt społeczeństwa — coraz więcej Polaków może pozwolić sobie na dobra luksusowe, do jakich należą kwiaty.
Upowszechnienie się mediów społecznościowych, które znakomicie sprawdzają się w komunikacji dla branży florystycznej.
E-commerce (handel internetowy, online) jako nowy kanał sprzedaży dla kwiaciarni, silnie wyczekiwany przez konsumentów i z dużym potencjałem.
Zwiększająca się świadomość ekologiczna konsumentów i podążające za nią trendy np. na rośliny we wnętrzach (w tym w przestrzeniach publicznych, handlowych, zakładach pracy itp.). Trendy w designie takie jak urban jungle i wpisująca się w nie moda na rośliny doniczkowe. Szczególna wrażliwość młodych pokoleń na trendy ekologiczne.
Większa świadomość klientów, którzy coraz lepiej orientują się w trendach florystycznych, poszukują nowości, kwiatów lepszej jakości, czy profesjonalnych aranżacji — a zatem są skłonni wydawać więcej w kwiaciarniach.
Coraz ciekawsza, bardziej różnorodna oferta kwiatów, roślin doniczkowych i innych produktów florystycznych.
Rosnący w siłę trend dekoracji różnych eventów kwiatami i roślinami.
Rosnący w siłę trend otaczania się kwiatami w ogóle (czego sygnałem stała się obecność kwiatów w sieciach handlowych, gdzie konsumenci dokonują codziennych zakupów).
Szansa na popularyzację korzystnych dla branży zwyczajów zakupowych, które przyjęły się w innych krajach, a nie funkcjonują jeszcze w Polsce (np. cotygodniowe kupowanie kwiatów do dekoracji domu).
Wciąż funkcjonująca w Polsce tradycja wręczania kwiatów z wielu okazji, również tych mniej rozpowszechnionych na świecie, takich jak imieniny.
Zagrożenia
Czynniki negatywne zewnętrzne
Cena jako wciąż decydujący czynnik w decyzjach zakupowych większości polskich konsumentów.
Rynki hurtowe i hurtownie sprzedające kwiaty i inne towary klientom indywidualnym, co wspiera szarą strefę w branży i stanowi bezpośrednią konkurencję dla kwiaciarni. Brak działań w kierunku “uszczelnienia” rynku.
Niesatysfakcjonująca jakość i cena kwiatów od dostawców. Działania dostawców takie jak sprzedaż nieświeżych kwiatów po regularnej cenie.
Kwiaty z sieci handlowych (supermarkety, dyskonty) w niskiej cenie i coraz lepszej jakości.
Trend zastępowania kwiatów innymi prezentami. Słabnąca tradycja okazjonalnego wręczania kwiatów.
Rosnące w siłę postrzeganie kwiatów ciętych jako produktu nieekologicznego.
Redaktor, copywriter, pijarowiec. Założyciel portalu i redaktor naczelny.